حرکت با نگاه به چشم انداز 20 سال آینده - وبلاگ ورزشی ها

به گزارش وبلاگ ورزشی ها، شرکت مترو تهران در راستای شفاف سازی فعالیت ها و اطلاع رسانی عملکرد خود در دوره کنونی مدیریت شهری، اقدام به انتشار گزارش عملکرد 3 سال گذشته خود کرد. این گزارش البته شامل اهم فعالیت های اجرایی و زیرساختی بوده و با نگاهی به چشم انداز 20 سال آینده تنظیم شده است.

از آبان ماه سال 1396 که متعاقب تغییرات کلان مدیریت شهری پایتحت، مدیرعامل جدیدی برای شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) منصوب شد، 3 سال می گذرد؛ در این 36 ماه تلاش فراوانی صورت پذیرفت تا ضمن تکمیل شبکه راه آهن ریلی زیرزمینی و برطرف نواقص موجود، با نگاه به افق سال 1420 نقشه راه درست و قابل اجرایی برای ادامه فرایند ساخت و سازها تدوین شود.

خوشبختانه به موجب بازنگری اجرا شده در طرح جامع حمل و نقل ریلی شهر تهران که در روزهای خاتمهی بهمن ماه سال 1398 به خاتمه رسید، حالا شبکه مترو پایتخت برای حداقل 20 سال آینده خود، برنامه و آدرس مشخصی در اختیار دارد که در صورت تامین منابع اقتصادی و در اولویت قرار دریافت این ماموریت ملی، امکان اجرایی شدن صددرصدی آن وجود دارد.

اما فارغ از طرح های مطالعاتی و یا مصوب پیش رو، اینکه متروی تهران در 36 ماه گذشته چه کارنامه ای از خود برجای گذاشته است، مطلبی است که در ادامه اجمالاً به آن پرداخته خواهد شد تا خود معکمک باشد برای قضاوت عمومی و شفاف سازی عملکرد مدیریت شهری پایتخت در این حوزه عملیاتی.

احداث (24+) 17 ایستگاه جدید

شرکت مترو با باور اثرگذاری ماموریت های خود بر بهبود شاخص های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی پایتخت، ضمن اهتمام به طراحی توسعه خطوط موجود و مطالعه ایجاد 4 خط جدید (8 تا11) و 2 خط اکسپرس، نه تنها موضوع تکمیل خطوط حومه ای (که اجرای آنها بر عهده دولت است) را نیز همواره مدنظر قرار داده بلکه تلاش کرده است ظرفیت خطوط هفتگانه را افزایش دهد و در کنار آن به تکمیل زیر ساخت های لازم بپردازد. به طور مثال در سال های 1397 و 1398 تنها برای تامین ایمنی خط 7 بیش از یک هزار میلیارد تومان هزینه صرف شد تا نواقص خط برطرف شود.

از طرفی علیرغم تشدید فشار تحریم ها و اوضاع اقتصادی ناگوار کشور، تکمیل ایستگاه های باقی مانده (خصوصاً در خطوط6 و 7) در دستور کار قرار گرفت تا بتوان از قابلیت های بالقوه شبکه احداث شده، استفاده حداکثری برد. در این زمینه طی3 سال گذشته 32 کیلومتر راستا و 17 ایستگاه به شبکه مترو افزوده شده و ان شاا... ایستگاه برج میلاد نیز بزودی (درآبان ماه سال جاری) در اختیار شهفرایندان قرار می گیرد. این در حالی است که طبق برنامه، قرار شده در نیمه دوم سال 1399 تعداد 12 ایستگاه به بهره برداری برسد و در نیمه اول سال 1400 نیز حدوداً همین تعداد ایستگاه دیگر افتتاح خواهد شد.

ورودی های جدید، پست برق، سامانه های زیرساختی و ....

به منظور تسهیل دسترسی شهفرایندان به شبکه مترو، در 3 سال گذشته 7 ورودی جدید در ایستگاه هایی از قبیل استاد معین، میدان شهدا، دروازه شمیران، مهدیه و ... احداث شد و پیش بینی می شود طی یک سال آینده، 8 ورودی جدید دیگر نیز ساخته شود.

ساخت 3 پست برق جدید که کمک فراوانی به حفظ ایمنی تردد قطارها کرده و ضریب اطمینان مناسبی برای تامین نیروی محرکه واگن ها به شمار می آید، در کنار ایجاد 50 سامانه مرتبط با تکمیل هواکش های میان تونلی، آسانسورها و پله های برقی برای خطوط بهره برداری شده قبلی، از جمله اقدامات زیرساختی مترو در مدت یاد شده بوده است. ضمن اینکه 2 پست برق دیگر نیز در آستانه بهره برداری است و با این اوصاف، تعداد پست های برق شبکه مترو از 10 پست تا قبل از دوره کنونی مدیریت شهری به 15 پست برق فشار قوی افزایش می یابد.

قطار ملی متولد می شود

توسعه ناوگان حمل و نقلی ریلی، یکی از دغدغه های همیشگی مدیریت شهریپایتخت در این سال ها بوده است تا ضمن کاهش سرفاصله حرکتی قطارها، آسایش بیشتری برای مسافران فراهم شده و از ازدحام جمعیت در واگن ها تا سرحد امکان جلوگیری به عمل آید. به همین خاطر و با وجود مسائل متعدد موجود، در 3 سال اخیر 133 واگن به ناوگان مترو افزوده شد. از طرفی برای کاهش وابستگی به شرکت های واگن ساز خارجی و صرفه جویی در خروج ارز از کشور، پروژه ساخت قطار ملی با تکیه بر توان متخصصان داخلی آغاز شد تا طی همکاری مشترک با معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری، اولین نمونه از یک رام قطار ساخت داخل به مرحله تولید برسد؛ این مهم ان شاا ... تا ایام دهه فجر سال جاری به بار خواهد نشست. از طرفی قرارداد ساخت 104 دستگاه واگن با شرکت واگن سازی تهران نیز در دست انعقاد می باشد تا به دنبال رونمایی از نمونه نخست قطار ملی، از تجربه آن به نحو مقتضی در ساخت واگن های مزبور استفاده لازم به عمل آید.

حرکت به سمت بومی سازی تجهیزات مترو

حمایت از تشکیل کمیته ساخت داخل برای بومی سازی تجهیزات مترو، از ابتدای سال 1398 و با هدف تکیه بر توانمندی شرکت های داخلی جهت تامین نیازهای خطوط و ایستگاه ها محقق شد. وظیفه اصلی این کمیته، شناخت و انتخاب سازندگان واجد شرایطی است که ضمن رعایت استانداردهای بین المللی و مورد تایید شرکت مترو، تجهیزاتی از قبیل قطعات واگن، ریل، آسانسور، پله برقی، سامانه های تهویه، سامانه های تامین و توزیع نیروی برق و سایر اقلام ویژه را با بهترین کیفیت ممکن و البته هزینه قابل قبول و منطقی، تولید کنند.

از سوی دیگر سامانه تامین کنندگان تایید شده آنلاین شرکت مترو (AVL) برای نخستین بار در متروی تهران طراحی و راه اندازی شد. هدف از ایجاد این سامانه، افزایش رقابت بین شرکت های تولید کننده داخلی و به تبع آن بهبود کیفیت تولیدات مورد نیاز مترو است که بالطبع شفافیت اقتصادی و ممانعت از اتلاف وقت را نیز به دنبال خواهد داشت. در سامانه مذکور تمام الزامات، استانداردهای مورد تایید، تجهیزات و قطعات مورد نیاز شرکت مترو به صورت به روز شده درج شده است.

طرح جامع بهبود عملکرد مترو

مطالعه و اجرای طرح جامع بهبود عملکرد مترو، نشانگر نوع نگاه شرکت در سال های اخیر به مقوله های نرم افزاری و زیرساختی است تا بتوان از ظرفیت ها و توانمندی های موجود، بهترین راندمان و بازدهی را حاصل کرد و برنامه ریزی بهتری برای توسعه شبکه مترو در سال های آینده داشت.

ناگفته پر واضح است که شناخت گلوگاه ها و اولویت بندی درست برنامه ها، در سایه اجرای طرح های بهبود عملکرد هر مجموعه میسر می شود تا با صرف هزینه، انرژی و وقت مقرون به صرفه، نتایج بهتری گرفت و در رسیدن به اهداف برنامه های میان مدت و طولانی مدت، با درصد خطای زمانی کمتری عمل کرد. در قالب این طرح، چشم انداز و استراتژی های شرکت مترو تدوین و به تصویب رسیده و برنامه های عملیاتی مربوطه در این راستا در حال پیگیری است.

ساخت خاتمهه و پارکینگ برای قطارها

احداث پارکینگ و خاتمهه برای خطوط مترو، شاید در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد اما واقعیت آن است که این موارد یکی از الزامات ضروری در بهره برداری از خطوط مترو به شمار آمده و تاثیر بسزایی در کاهش سرفاصله حرکتی قطارها، امکان افزایش ناوگان و تعداد جابجایی مسافر و همچنین رسیدگی به شرایط سرویس و نگهداری واگن ها دارد.

خوشبختانه بهره برداری از فاز نخست خاتمهه اکباتان به عنوان نخستین خاتمهه زیرزمینی مترو کشور در برنامه سال جاری شرکت مترو قرار گرفته است که ثمرات پرشمار آن شامل حال مسافران خط 4 مترو خواهد شد. ضمن اینکه برنامه مفصلی برای محوطه روی این خاتمهه دیده شده است تا به یک فضای عمومی مدرن شهری تبدیل شود.

از طرف دیگر عملیات اجرایی ساخت خاتمهه 50 هکتاری آزادگان که مربوط به خط 3 مترو می شود نیز در آبان ماه سال جاری آغاز خواهد شد تا فاز نخست آن در صورت تامین به موقع منابع اقتصادی، سال 1400 به بهره برداری برسد.

تصویب طرح جامع حمل و نقل ریلی تهران

اقدامات موثر و پیگیری های متعددی صورت پذیرفت تا بازنگری طرح جامع حمل و نقل ریلی تهران به خاتمه برسد که خوشبختانه این مهم به طور کامل، برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی در روزهای خاتمهی بهمن ماه سال 1398 محقق شد. براساس این طرح 4 خط جدید و 2 خط اکسپرس به همراه طرح های توسعه بخش شرقی خط 4، توسعه بخش شمال غربی خط 7 و نیز توسعه بخش جنوبی خط 6 مصوب و در دستور کار قرار گرفت. با اجرای کامل طرح جامع جدید، دسترسی شهفرایندان تهرانی به ایستگاه های مترو چنان تسهیل خواهد شد که با طی راستای حداکثر 800 متری از درب منزل، می توانند به یکی از وسایل نقلیه شبکه حمل و نقل عمومی دست پیدا کنند.

آغاز عملیات اجرایی احداث خط 10 و توسعه شاقتصادی خط 7

آغاز عملیات اجرایی پروژه احداث خط 10 که همزمان با توسعه شاقتصادی خط 7 در شهریور ماه سال جاری رقم خورد، خبر بسیار خوبی برای شهفرایندان پایتخت بود. با احداث خط 10 که یک کریدور شرقی-غربی به طول 43 کیلومتر می باشد و قرار است در 5 فاز تکمیل شود، مناطق 1 تا 5 و همچنین منطقه 22 که مناطقی محروم و یا کم بهره از شبکه حمل و نقل ریلی به شمار می آیند، شرایط جدیدی را تجربه خواهند کرد. ضمن اینکه مطالعه به منظور احداث خطوط 8 و 9 و 11 نیز به عنوان اولویت های اجرایی بعدی مترو در دستور کار است تا شبکه فعلی از حالت مرکزگرا به شکل شبکه کامل و فراگیر درآید.

البته در کنار تمام این اقدامات، توسعه خطوط درحال بهره برداری نیز ادامه دارد و به طور مثال عملیات حفاری مکانیزه راستا توسعه جنوبی خط 6 با دستگاه حفار تمام مقطع (TBM)، ان شاا... تا قبل از خاتمه سال جاری تکمیل خواهد شد.

تعریف منابع اقتصادی جدید و پایدار

در خاتمه این گزارش عملکرد 3 ساله که مروری بر اهم فعالیت های شرکت مترو در دوره کنونی مدیریت شهری داشته و از پرداختن به جزئیات در آن پرهیز شده بود، نیم نگاهی به اقدامات اجرا شده در حوزه تامین هرچه مطمئن تر منابع اقتصادی خواهیم داشت.

بهره مندی از منابع اقتصادی جدید از قبیل اوراق مشارکت، احیا مجدد شرکت مجتمع های ایستگاهی، تبصره 37 بودجه سال 1398 شهرداری تهران (معروف به تبصره TOD)، استفاده از ماده 12 قانون برطرف موانع تولید رقابت پذیر و... پیگیری های مجدانه و مستمری را به همراه داشت تا در نهایت محقق شوند.

خوشبختانه در 3 سال گذشته مبلغ 2000 میلیارد تومان منابع اقتصادی ناشی از انتشار اوراق مشارکت سال های 1396 و 1397 به شبکه مترو تزریق شد و این امر برای سال های 1398 و 1399 نیز در حال پیگیری و انجام است. تخصیص منابع حاصل از صدور پروانه ساخت در شعاع 300 متری ایستگاه های مترو برای توسعه حمل و نقل عمومی، فروش مجتمع های ایستگاهی و همچنین بهره مندی از منابع دولتی مرتبط با کاهش آلاینده های زیست محیطی و صرفه جویی در مصرف سوخت، از جمله مواردی است که نتایج امیدوار کننده ای در برداشته و با به ثمر نشستن صد در صدی آنها که البته زمان خاص خود را می طلبد، درآمدهای پایداری نصیب شبکه مترو تهران خواهد شد تا با فراغت نسبی از دغدغه همیشگی تامین منابع اقتصادی، گام های محکمتری برای رسیدن به سرمنزل مقصود برداشته شود.